آیت الله علیرضا اعرافی

الف) مشخصات فردی:

تولد:

آیت‏‌الله اعرافی به سال 1338 در شهر میبد در استان یزد و در خانه‌ای دیده به جهان گشود که مأوی دین‌داران و امید ستمدیدگان در دوران ستم‌شاهی بود پدرش آیت‏‌الله محمدابراهیم اعرافی(ره) از علمای زاهد، شجاع و مردم‌داری بود که نقشی محوری در احیاء ارزش‌های اسلامی و شعائر الهی در منطقه و سد محکم در برابر فرهنگ ستیزی و بی‌عدالتی رژیم پهلوی به شمار می‏رفت، او که از دوستان نزدیک امام خمینی(ره) بود، سال‌ها قبل از انقلاب اسلامی با برپایی نماز جمعه و دعوت مردم به راهپیمایی نقش بسزایی در بیداری مردم میبد یزد و تربیت نسلی مؤمن، عالم و انقلابی برای منطقه  و کشور ایفا کرد.

مادر آیت‏‌الله علیرضا اعرافی نیز از فرزندان آیت‏‌الله شیخ کاظم ملک افضلی اردکانی (ره) از زنان مؤمن و پاک‌دامن روزگار بود که همگام و همراه پدرش در تربیت فرزندان و پیشبرد اهداف اسلامی کوشید.

 

 

تحصیلات:

آیت‏ الله اعرافی پس از گذراندن روخوانی قرآن کریم، ادبیات و احکام اولیه در دوران کودکی نزد پدر و اساتید دیگر، در سال 1349 به قم هجرت کرد و دروس کلاسیک را پی گرفت و به سال 1350 دروس حوزه را آغاز، با ذوق و ذکاوت ذاتی و تلاش و کوشش تحسین برانگیز به سرعت دروس مقدماتی و دوره سطح حوزه را به پایان برد، به گونه‌ای که در سال 1356 در درس خارج فقه و اصول بزرگان حوزه حاضر شد آیت‏ الله اعرافی از آن دسته از شخصیت‏های دینی و علمی است که مکتب اساتید بسیاری را در رشته‏ های گوناگون درک و از محضر هر یک از آنان خوشه چینی کرده است.

او که در درس خارج فقه و اصول، شاگرد اساتیدی چون آیت‏ الله العظمی حاج شیخ مرتضی حائری(ره)، آیت‏ الله العظمی فاضل لنکرانی(ره)، آیت‏‌الله العظمی وحید خراسانی(دامت برکاته) و آیت‏‌الله العظمی جواد تبریزی(ره) بود، در درس تفسیر قرآن آیت‏ الله میرزا علی مشکینی(ره) و هیئت علامه حسن‏زاده آملی(حفظه ‏الله) شرکت جست و کتابهای فلسفت نا و اقتصادنا شهید صدر(ره) را نزد آیت‏‌الله سیدکاظم حائری(حفظه‏ الله) فراگرفت.

او که طی سالهای تحصیل از شرکت در دروس فلسفی بازنماند، اسفار اربعه، برهان شفا، فصول‏الحکم و تمهید القواعد را نزد آیت‏‌الله جوادی آملی(دامت برکاته) و بخشی از اسفار را نزد آیت‏‌الله شهید مطهری(ره) آموخت و از علامه مصباح یزدی(رهدر مباحث فلسفه بهره برد و در تمام این سالها از حضور در پای درس اخلاق، اساتید اخلاق و مجالس اخلاقی آنان غفلت نکرد و بر اساس همان سنت همیشگی حوزه در تحصیل همپای با تهذیب را نصب‏‌العین قرار داد و بر محاسبه و مراقبه در گفتار و رفتار و تأسی بر سیره بزرگان در اخلاق به ویژه پدر بزرگوارش کوشید.

حرکت علمی:

تلمذ آیت‏‌الله اعرافی در برابر این قله‌های علم و تقوا در روزگار خود و آشنایی او با افکار و اندیشه‌ها، سبک و سیره آنان از آیات قرآن و کلام اهل‌بیت(علیه‌‌‌السلام) فضای فکری و اخلاقی او را چنان شکل داد تا بتواند در مرحله نوین ورود حوزه‌های علمی به جهان نو، با دستی پر به سراغ مباحث اجتماعی و پدیدهای نوظهور در عرصه اندیشه و علم گام بگذارد، در این مسیر فراگیری زبان‌های عربی و انگلیسی و مطالعات فراوان او در رشته‌های ریاضی و فلسفه غرب، علوم انسانی و اجتماعی و کتبی که نوعاً در حوزه متداول نبوده است کمک شایانی به او در درک درست از فضای جدید جامعه شد، بااین‌همه شرکت او در دوره تحقیقاتی تعلیم و تربیت و علوم انسانی دفتر همکاری حوزه و دانشگاه (پژوهشگاه حوزه و دانشگاه) او را به رسیدن الگویی در چگونگی برخورد، نقد و یا گفتگو با مکاتب و اندیشه‌های نوین کمک کرد و از همه مهم‌تر به شناخت و ارتباط با نسل جدید حوزه و دانشگاه رهنمون ساخت و در طول چهار دهه گذشته همواره با دانشگاه‌های داخل و خارج در عرصه بین‏الملل در ارتباط و در دانشگاه‌های گوناگون تدریس کرده است .

آیت‏‌الله اعرافی در زمان تحصیل با پر کردن روزهای تعطیل خود به مباحثه تفسیر المیزان و نهج‌البلاغه و سایر کتب علمی پرداخت و منظومه فکری و علمی و اخلاقی خود را با نورانیت کلام وحی و اهل‌بیت(علیه‌‌‌السلام)؛ منور کرد. سرانجام  این حرکت فرهنگی و اجتماعی او به جهت‏دهی مطالعات و پژوهش‌های کتابخانه‏ای و میدانی در تعلیم و تربیت رساند و ضرورت و خلأ در این بخش او بر آن داشت که با نوآوری و تطبیق مباحث موجود در کتب قدما با مباحث امروزین به تدریس فقه ‏التربیه پرداخته و درزمینهٔ علوم انسانی و فلسفه آن و به‏ویژه حوزه علوم تربیتی و فلسفه تربیتی، ابواب جدید فقهی ازجمله فقه تربیتی، فقه روابط اجتماعی، فقه اخلاق را پایه‌ریزی کند، به‌گونه‌ای که جایزه جهانی علوم انسانی اسلامی ویژه نوآوری و نظریه‌پردازی در رشته تعلیم و تربیت اسلامی به او اعطاء شد. این جهت‏دهی سال‌ها تحقیق و تبلیغ و تدریس در حالی صورت گرفت که وی در عرصه تدریس، تدریس اسفار اربعه و خارج فقه و اصول را ادامه و با دارا بودن شاگردانی در فقه، اصول و فلسفه در زمره اعضای جامعه مدرسین حوزه علمیه قم قرار گیرد.

آیت‏‌الله اعرافی به دلیل مطالعات فراوان در علوم مختلف و مشاهده مراکز علمی و حوزوی در بسیاری از کشورهای جهان از نزدیک و حضور فعال در همایش‌ها و کنفرانس علمی و دینی بین‌المللی در کنار تسلط بر علوم حوزوی و تدریس سطوح عالی حوزه از معدود شخصیت‌های علمی و دینی است که در دوره گذار حوزه‌های علمیه به مقطعی جدید ورود انقلاب اسلامی به دهه چهارم، یعنی دهه تقابل و تعامل گفتمان‌ها، گفتمان‌ها و پدیده‌های نوین فکری، سیاسی و اجتماعی را رصد و آسیب‌شناسی و فرصت‌ها و تهدیدها را فهرست می‏کند. آثار و مسئولیت‌های علمی و اجرایی آیت‏‌الله اعرافی به‌خوبی بیانگر جایگاه مذهبی، مردمی، علمی و اخلاقی ایشان است به‌گونه‌ای که او در عین قرار داشتن در جایگاه یکی از اعضای جامعه مدرسین حوزه علمیه قم و ارتباط با فضلا و روحانیون و بدنه حوزه و مؤسسات علمی،  در قم در جایگاه امام‌جمعه قم ارتباط تنگاتنگی با مردم داشته و در جایگاه مدیریت حوزه‏های علمیه سراسر کشور با نخبگان حوزوی در ارتباط است.

 

 

بینش سیاسی و اجتماعی:

آیت‏‌الله اعرافی که خود از خانه جهاد و اجتهاد برخاست و از همان دوران کودکی مبارزه پدر و حضور مبارزین نهضت را در منزل از نزدیک دید، در دوران نهضت همراهی و همگامی با مخالفان و مبارزان را تجربه کرد و در سن 16 سالگی به زندان افتاد، پس از پیروزی انقلاب لحظه‏ای در دفاع از ارزش‌های به‌دست‌آمده آرام ننشست. او در سال‌های دفاع مقدس بارها در جبهه‌های جنگ حضور یافت و مشوق رزمندگان اسلام بود. باروحیه ولایت ‏مداری درصحنه‌های سخت و دشوار، در کنار مردم پاسدار خون شهدا و ارزش‌های به‌دست‌آمده بوده و بر اساس تکلیف مداری، هرگز از وظیفه‏ای که اسلام و انقلاب بر دوش او نهاده شانه خالی نکرده است.

تأکید بر ولایت‌فقیه، پاسداری از ارزش‌های الهی و انسانی به‌دست‌آمده از خون شهدا، احترام به مردم‌سالاری دینی و قانون و رأی مردم، رسیدگی به نابسامانی‌های اجتماعی چون بیکاری و تورم و رعایت اخلاق و ادب اسلامی در عرصه سیاست و .... از مبانی و دغدغه‌های سیاسی و اجتماعی ایشان است.

ب ) مسئولیت‌های اجرائی:

نام سازمان يا مؤسسه محل خدمت /  نوع فعاليت /  سمت

  1. امامت جمعه شهر مقدس قم
  2. مدیر حوزه‌های علمیه کشور
  3. عضو فقهای شورای نگهبان
  4. عضو مجلس خبرگان رهبری
  5. جامعه المصطفي العالميه/ هیئت امناء/  رئيس
  6. شورای عالی انقلاب فرهنگی/ عضو حقیقی
  7. شوراي فرهنگ عمومي وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي/ پژوهشي/  عضو
  8. جامعه المصطفي العالميه/ علمي– اجرايي/  رئيس/  سابقاً
  9. پژوهشگاه حوزه و دانشگاه قم / پژوهشي- آموزشي- اجرايي/  رئيس/  سابقاً
  10. پژوهشگاه حوزه و دانشگاه قم/ پژوهشي/  مدیر گروه علوم تربیتی/  معاون پژوهشی/  سابقاً
  11. مركز جهاني علوم اسلامي/ علمي- اجرايي/  رئيس/  سابقاً
  12. شوراي فرهنگي‌- اجتماعي وزارت علوم، تحقيقات و فناوري/ پژوهشي- اجرايي/  عضو/  سابقاً
  13. مؤسسه آموزشي- پژوهشي امام خميني (ره‌) قم/ پژوهشي/  مدير گروه علوم تربيتي/  سابقاً
  14. مركز جهاني علوم اسلامي و سازمان مدارس / علمي - اجرايي /  عضو هیئت امناء/  سابقاً
  15. مرکز خدمات حوزه‌های علمیه/ عضو هیئت‌مدیره
  16. کمسیون حوزوی شورای عالی انقلاب فرهنگی/ عضو
  17. امامت جمعه شهرستان میبد (استان یزد)
  18. حوزه علمیه برادران و خواهران میبد/ مسئول
  19. دانشگاه پیام نور، دانشکده الهیات، دانشگاه علمی- کاربردی، علوم قرآني و مرکز تحقیقات ژنتیک میبد/ عضو هیئت امناء
  20. مؤسسه بین‌المللی هدي / اجرايي /  عضو هیئت امناء/  سابقاً
  21. حوزه علميه قم / علمي اجرايي /  معاون پژوهشي/  سابقاً
  22. كنگره دین‌پژوهان كشور / پژوهشي /  عضو/  سابقاً
  23. فصلنامه حوزه و دانشگاه / اجرايي /  مدیرمسئول
  24. دفتر تبليغات حوزه علميه قم / اجرايي /  عضو هیئت امناء/  سابقاً
  25. جامعه مدرسین حوزه علمیه قم/ عضو
  26. شورای عالی برنامه‌ریزی وزارت علوم/ عضو
  27. سند چشم‌انداز آموزش‌وپرورش/ ناظر
  28. شورای عالی حوزه‏های علمیه کشور/ عضو
  29. موسسه اشراق و عرفان/ مؤسس/  رئیس هیئت‌مدیره

ج ) سوابق تحقيقاتي:

عنوان طرح تحقيقاتي /  سمت در طرح

  1. فلسفه تعليم و تربيت / مؤلف

  2. اهداف تعليم و تربيت از ديدگاه اسلام / مجري

  3. در باب استعداد آدمي / مجري

  4. آراء تربيتي دانشمندان مسلمان (5 جلدی)/ مجري

  5. نظام تربيت اسلامي (سه جلد) / مجري

  6. سيره تربيتي پيامبر و ائمه (ع ) (سه جلد) / مجري

  7. نقش تربیت‌معلم / مشاور و ناظر

  8. ارتباط معرفتي علوم تربيتي و اسلام / مشاوره و ناظر

  9. مجموعه مقالات / مجری، استاد راهنما و مشاور

د) سوابق آموزشي:

عنوان دروس مورد تدريس/  نام مؤسسه يا دانشگاه

  1. کتاب‌های مربوط به فقه و اصول در دوره سطح حوزه/ حوزه علميه قم

  2. فلسفه اسلامي، کتاب‌های بدايه, نهايه, اسفار و منطق / حوزه علميه قم

  3. خارج فقه : کتاب‌های قضاء و شهادات و حدود / حوزه علميه قم

  4. خارج اصول فقه / حوزه علميه قم

  5. فقه التربيه / حوزه علميه قم

  6. عرفان اسلامي . كتاب تمهيد القواعد/ مركز جهاني علوم اسلامي

  7. فلسفه تعليم و تربيت و تربيت در قرآن و روايات / دانشگاه تربيت مدرس تهران - دانشگاه تربیت‌معلم تهران

  8. تربيت اسلامي / مؤسسه آموزشي - پژوهشي امام خميني (ره ) قم و مراكز تخصصي تبليغ و تفسير حوزه

  9. فلسفه اخلاق / مؤسسه امام خميني و مراكز تخصصي حوزه

  10. فلسفه / دانشگاه سپاه قم

  11. فقه و اصول / دانشگاه قم (مدرسه عالي قضايي)

  12. دروس معارف / دانشگاه علامه طباطبايي تهران

ه‍ ) عناوين پايان نامه‌هايي كه استاد، راهنما يا مشاور آن بوده‌اند:

عنوان پايان‌نامه/ مقطع/ سال

١. ميزان انطباق محتوا و اهداف كتب تعليمات ديني مقطع راهنمايي /  كارشناسي ارشد /  ١٣٧٦

٢. انگيزش در اخلاق از ديدگاه قرآن كريم /  كارشناسي ارشد /  ١٣٧٧

٣. روش‌هاي تربيتي ـ انذار و تبشير در قرآن /  كارشناسي ارشد /  ١٣٧٧

٤. بررسي تطبيقي فطرت از ديدگاه شهيد مطهري و استعداد از ديدگاه اسكفلر و پيامدهاي آن /  كارشناسي ارشد /  ١٣٧٧

٥. بررسي ارتباط ميان آموزه‌هاي وحياني و دانش‌آموز آموزش‌وپرورش از منظر معرفت‌شناسی /  دكتري /  ١٣٧٩

٦. رابطه فقه و تربيت /  كارشناسي ارشد /  ١٣٧٩

٧. تاريخ تحول ادوار اجتهاد /  كارشناسي ارشد /  ١٣٧٩

٨. جايگاه عقل و دین‌شناسی علامه طباطبايي و اقتضائات آن در تربيت عقلاني /  كارشناسي ارشد /  ١٣٧٩

٩. آداب و شیوه‌های آموزشي در سيره معصومين (ع ) /  كارشناسي ارشد /  ١٣٧٩

١٠. آراي تربيتي امام خميني (ره ) /  كارشناسي ارشد /  ١٣٧٩

١١. مباني كلامي حكومت ديني /  سطح ٤ حوزه(دكترا) /  ١٣٨١

١٢. خانواده در اسلام /  كارشناسي ارشد /  ١٣٨٠

١٣. تربيت فرزند در قرآن /  كارشناسي ارشد /  ١٣٨٠

١٤. ماديت گرايي، ريشه و علل آن از ديدگاه اسلام /  ١٣٧٩

١٥. اسلام و دموكراسي /  كارشناسي ارشد /  ١٣٧٩

١٦. تربيت اخلاقي در سيره معصومين(ع) /  كارشناسي ارشد /  ١٣٧٩

١٧. روش‌های آسیب‌زا در تربيت اسلامي /  كارشناسي ارشد /  ١٣٧٩

و شمار دیگری از پایان‌نامه‌ها

 

و) کتا‌‌‌ب‌ها:

  1. مجسمه و نقاشی/ زمستان/ 90
  2. وحدت حوزه و دانشگاه/ پائیز/ 92
  3. فقه تربیتی ج 1 (مبانی و پیش‌فرض‌ها) / بهار/ 95
  4. فقه تربیتی ج2 (یادگیری علم و دین)/ پائیز/ 96
  5. بررسی فقهی فلسفه ورزی و فلسفه آموزی/ بهار/ 91
  6. قواعد فقهیه/ بهار/ 93
  7. نفاق شناسی/ تابستان/ 95
  8. احکام تربیت فرزند/ بهار/ 95
  9. تربیت فرزند با رویکرد فقهی/ تابستان/ 95
  10. درآمدی بر تفسیر تربیتی/ بهار/ 97
  11. ضمیر ناخودآگاه در قرآن/ تابستان/ 93
  12. فقه تربیتی جلد 1; مبانی و پیش‌فرض‌ها (ویراست جدید)/ بهار/ 95
  13. فقه تربیتی جلد 4; تعلیم و تعّلم علوم و معارف عقلی/ تابستان/ 95
  14. فقه تربیتی جلد 5 «تعلیم و تعلم علوم و معارف شهودی»/ بهار/ 95
  15. فقه تربیتی جلد 7 «آداب مشترک تعلیم و تعلم»/ بهار/ 95
  16. مکاسب محرمه 1 (اعیان نجس 1)/ پائیز/ 95
  17. مکاسب محرمه جلد 2 (اعیان نجس 2)/ تابستان/ 95
  18. مکاسب محرمه جلد 5 (محرمات علوم)/ زمستان/ 95
  19. مکاسب محرمه جلد ششم (محرمات هنر)/ تابستان/ 95
  20. روش‌های تربیت/ زمستان/ 95
  21. هرمنوتیک/ بهار/ 95
  22. درآمدی بر اجتهاد تمدن ساز/ بهار/ 95
  23. حوزه علمیه؛ چیستی، گذشته، حال و آینده/ بهار/ 95
  24. فقه تربیتی جلد 2 «ویراست سوم» (تعلیم و تعلّم علم و دین)/ پائیز / 96
  25. فقه تربیتی جلد 24 (تربیت عبادی)/ بهار/ 96
  26. مکاسب محرمه جلد 3 (داد و ستد با کالاهای دارای منفعت حرام)/ زمستان/ 96
  27. مکاسب محرمه جلد 4 (محرمات علـــوم 1)/ زمستان/ 96
  28. قلمرودین و گستره شریعت/ بهار/ 96
  29. بررسی فقهی سب و دشنام / تابستان/ 96
  30. خورشید عاشورا/ پائیز/ 96
  31. فقه تربیتی جلد بیست و ششم (تربیت جنسی)/ تابستان/ 96
  32. مکاسب محرمه جلد 12 (محرّمات روابط میان فردی 4)/ زمستان/ 96
  33. گفتارهایی در باب حوزه و تمدن و انقلاب اسلامی/ زمستان/ 96
  34. تبلیغ/ زمستان/ 96
  35. شیطان شناسی/ زمستان/ 96
  36. فقه تربیتی جلد بیست و یکم (تربیت جسمانی)/ زمستان/ 97
  37. مکاسب محرمه جلد 8 (محرّمات ورزش و بازی)/ پائیز/ 97
  38. مکاسب محرمه جلد 9 (محرّمات روابط میان فردی 1)/ بهار/ 97
  39. مکاسب محرمه جلد 13 (محرّمات سیاست)/ زمستان/ 97
  40. اندیشه‌های راهبردی قرآنی و حدیثی المصطفی(ص)/ زمستان/ 97
  41. گواهان اعمال/ تابستان/ 97
  42. وحدت و بیداری/ تابستان/ 98
  43. مکاسب محرمه جلد چهاردهم (محرّمات تجاری و اداری)/ تابستان/ 98
  44. مکاسب جلد هفتم (محرمات هنر 2 «غنا»)/ تابستان/ 98
  45. فقه تربیتی جلد سوم ; تعلیم و تعلم قرآن و حدیث/ تابستان/ 98
  46. فقه تربیتی جلد بیست و نهم (تربیت خانواده)/ پائیز/ 98
  47. اجتهاد تقلید جلد اول (مقدمات اجتهاد)/ زمستان / 98
  48. اجتهاد و تقلید جلد 4 (شرایط مرجع 1)/ بهار/ 99
  49. اصول روابط خانوادگی در اسلام/ بهار/ 99
  50. مکاسب محرمه ج 10 (غیبت)/ تابستان/ 99
  51. مکاسب محرمه ج 11 (کذب)/ تابستان/ 99
  52. مکاسب محرمه ج 15 (اخذ اجرت بر واجبات)/ تابستان/ 99
  53. دیپلماسی حوزوی در بحران کرونا/ تابستان/ 99
  54. فقه تربیتی ج 26 (وظایف نهادهای تربیتی: حکومت) / تابستان/ 99
  55. فقه تربیتی ج7.2 ( آداب مشترک تعلیم و تعلم)/ پاییز/ 99
  56. اجتهاد و تقلید جلد 2 (راه‌های تحصیل حکم1)/ پاییز/ 99
  57. فقه امربه‌معروف و نهی از منکر/ ویراستاری/ 99
  58. فقه تربیتی ج 30 (قواعد)/ ویراستاری/ 99

ط) اسامي و مشخصات جوايز علمي

  1. کسب جایزه جهانی نوآوری و نظریه‌پردازی علوم انسانی اسلامی در رشته تعلیم و تربیت اسلامی در دومین دوره آن

  2. کسب رتبه اول کتاب برتر حوزه در سال 1377 (كتاب "آراء دانشمندان مسلمان در تعليم و تربيت و مباني آن ج١")

  3. کسب رتبه برگزيده سومين دوره كنگره دین‌پژوهان كشور در سال 1380 (كتاب تربيت فرزند "سيره تربيتي پيامبر(ص) و اهل‌بیت(ع)")

  4. کسب رتبه اول بيست و يكمين دوره انتخاب كتاب سال جمهوري اسلامي ايران در سال 1382(کتاب‌آرای دانشمندان مسلمان در تعليم و تربيت و مباني آن ج 3)

  5. کسب رتبه پژوهش برتر (فقه تربیتی)

  6. کسب رتبه کتاب برگزیده کتاب سال حوزه در سال 1394 (کتاب تربیت فرزند با رویکر فقهی)

نوشته های اخیر

دسته بندی ها

رمز عبورتان را فراموش کرده‌اید؟

ثبت کلمه عبور خود را فراموش کرده‌اید؟ لطفا شماره همراه یا آدرس ایمیل خودتان را وارد کنید. شما به زودی یک ایمیل یا اس ام اس برای ایجاد کلمه عبور جدید، دریافت خواهید کرد.

بازگشت به بخش ورود

کد دریافتی را وارد نمایید.

بازگشت به بخش ورود

تغییر کلمه عبور

تغییر کلمه عبور

حساب کاربری من

سفارشات

مشاهده سفارش

سبد خرید